Uyku, gün boyu yorulan vücudun ve yıpranan sinir sisteminin, yenilenmesi ve dinlenmesi için kendini bakıma aldığı bir zaman dilimidir. Uyku esnasında oluşan sorunlar veya aksiliklerin tamamına uyku bozukluğu denir.
Uyku bozukluğuna yol açan sebepler çok çeşitli olabilir. Kişilerin yeterli uykuyu alamaması ya da uyku sürecini verimli geçirememesi, birçok fizyolojik ya da psikolojik problemden kaynaklanabilir. Bunlar genetik kökenli, altta yatan başka hastalıkların sonucuna bağlı, uygun olmayan alışkanlara bağlı veya “idiopatik” denilen yani sebebi bilinmeyen nedenlere bağlı olabilir. Bu problemlerin doğru şekilde tespit ve tedavi edilmesi büyük önem arz eder.
İnsomnia: Uykuya dalamama, uyuyamama hastalığıdır. Uyku apnesi, huzursuz bacak sendromu etkili olabildiği gibi, depresyon, kaygı bozukluğu ve tıbbi başka hastalıkların da insomniaya neden olduğu belirtilebilir.
- Uyku Apnesi: Kişinin uyku esnasında yaşadığı nefes alma problemi nedeniyle boğulma hissiyle uyanmasıdır. Bu problemden ötürü kişi yeterince dinlenemez. Sindirim sistemi sorunları gibi birçok problemlere sebep olabilmektedir.
- Huzursuz Bacak Sendromu: Bacaklarda görülen ağrı, yanma, karıncalanma, çekilme gibi hisler uykuya dalmayı zorlaştırmaktadır.
Narkolepsi: Ne kadar uzun süre uyulsa da kişi kendisini devamlı yorgun hissedip, uyuma eğilimindedir. Gündüzleri özellikle yoğun uyku eğilimi ve beraberinde görülen rüya ya da halüsinasyonlar neticesinde narkolepsi yaşanmaktadır.
Uyanıklık Bozukluğu: Uyanıklık bozukluğunda kişi uykuda olmasına rağmen bazı davranışları sergiler. Uyandığında ise, çoğunlukla bu sergilediği davranışları hatırlamaz. Uyanıklık bozukluğu yoğun olarak çocuklarda görülse de yetişkinlerde de görülebilmektedir.
- Uyku Terörü: Genellikle çığlık veya şiddetli ağlama ile baş Dehşet içinde olma hali gözlemlenir. Kendilerine veya çevrelerine zarar verebileceklerinden güvenlik adına önlemlerin alınması gerekir. Uyku terörü yaşayan kişiler uyandıklarında yaşananları hatırlamazlar.
- Uyurgezerlik: Daha çok çocuklarda görülmektedir. Evin içinde dolaşma ve mırıldanma şeklinde konuşmalar eşlik eder. Bazı durumlarda tedavi gerektirmeksizin yıllar içinde kendiliğinden kaybolur.
- Konfüzyonel Uyanmalar: Bu uyanıklık problemi de çocuklarda daha çok görülmektedir. Ağlayıp odasında şaşkın şekilde dolaşma gözlenir. Genellikle kendileri uyanır ve neler olduğunu hatırlamadan yeniden uyumak isterler.
Uyku kişinin yaşam kalitesini doğrudan etkileyen bir faktördür. Uyku bozukluğu tedavi edilmediği takdirde kişide fizyolojik ve psikolojik rahatsızlıklara sebep olabilir. Uyku bozukluğu kişinin yaşam duyumunu azaltıp işlevselliğini bozuyorsa mutlaka tıbbi ve psikolojik anlamda destek almak gerekir.